Ka phai zin thu

A Hmingin Phaiah Te Ka Kal Ve Tawh, A Hming Mai Maiin

¢ Stephen Auhmun

Pawl kua kan zir kum a nia, ka la hrereng mai, December thla a ni nghe nghe, kum 1994. Kohhran programme-ah Guwahati kal a ngai a, kal hma ni chiahin kal ve turin min ti a, ka va han phûr tehlul êm!! Kolasib-ah kan chhûngte an awm nual avangin he hmun thleng hi chuan ka kal ve fo a, chuti tih lohvah chuan ‘Phairam’ awm dan tur hi suangtuah pawh ka suangtuah thiam lo a, Bhaga phai phei kawng chu engtiang taka ngîl nge a nih hre turin truck driver hmelhriat pakhatmah ka nei lo bawk. Ka vawi khat vairam hmuhna tur a nih ve tak chu.

Ka châk et et a ni.

“Engatinge night bus hi zânah kher an tlân thin le?” ti thintu kha a seat dûpah ka thu thâwp ve ta sat mai. Bus chhûngah chuan ka mu mang lo a, mumang pawh ka nei lo. Kan kal thla zel a, mi’n ‘Meghalaya chu a vawt lutuk’ an tih ka hriat ve tawh avangin mi an ve ngei ka duh si a, Sonapur lei kan han thleng chu vawt ta riau hian ka han hre ve bawk a, mi ningkhâwng chu man ve tak ka ni.

He lei (bridge) kan han pel fel chu, awi karei karei! Kan bus min suam ta mai. Kan bus suamtute lah chu henglaia ‘vai’ kan tih ang, an hmêl kan hmuha kan duh theihna tura hmel mawina reng nei lo te an ni hlawm a, thinrimthlak tak a ni. Bus hnunglamah kan chuang a, kan vannei ngawt mai ka ti. A hmalama thuho kha chu an neih zawng zawng an laksak vek hlawm a; ‘zawng zawng’ tih lemah an thil hlu neih zawng zawng. Kei chuan engmah ka chân ve hauh lo. Bus hma darthlalang chu heng vaichhe ho hian an vawchhe bawk a, driver an hliam bawk. Theiriat an tia mawni, Melriat an tia mawni, Khleihriat an tia mawni, Chhûra ûmpui mu hriat an tia mawni? Chumi khaw police station-ah chuan kan in-report hnu chuan kan kal leh ta poh a, kha’ng kan chuanpui te thil hloh kha hmuhkir sak leh tak maw?

Shillong chu a mawi ka ti hle mai; a vawt ka ti kher mai bawk. Bus-a kan chuanpuite zawng zawng chu he hmunah hian an chhuk phiar a, keini pali chauh chu Guwahati thleng tur kan awm ta, driver pakhat chauh nen. Bus darthlalang keh leh zan khawvawt avangin a tlan chak theih si lo a, Shillong leh Guwahati inkâr pawh dârkâr ruk zet kan tlan a, zan a nih tawh avangin Borapani pawh ka hmuh loh phah.

Guwahati-ah chuan ni li kan châm a, kan haw leh a, kan tluang lo leh pek. Direct bus a awm loh avangin Badarpur thleng ticket kan nei a, he hmun kan thlen hian vaihovin min khawih an lo tum a nih chu!! Hemi kum hi driver Lalsangzuala thah a nih kum kha a ni a, Aizawla vai dawr tam tak suasam a nih kum kha. Ka la nau ve bawk a, ka hlau teh asin! Kan awmna hotel an rawn hual khup khup mai a, kan thianpa pakhat phei chuan sawi se, ‘vaiho chu an tam khawp a, a thimin an rawn thim mup mup’ a ti hial awm e. Kan vanneih asiamin kan hotel thlenna pa-in min lo chhan hlauh a, a lawmawm dangdai teh asin. ‘Mizoram ni ta se kha vaipa’n kan chunga a tih ang kha ka ti ve ngam ang em aw?’ ka ti hnuhnawh fo mai. Zuk zawnchhuah leha Grape Wine khilai hial tur a ni - a rui kher nâng!

Ka damchhûnga a vawi khat na’n kum 2001 khân rêl ka chuang ve chauh. Kohhran zârah bawk. “Kerala kal tawh zawng thingthi rawh u” ti ta se a khûp bâl zingah ka tel ve thei reng tawh mai. December thla bawk a ni a, chhim kunah khuan kan zuk kal a, thla khat zet kan thang. Min hruaitute an fel a, kan kal lamin harsatna engmah kan tawk lo.

Haw lamah a ruala kan haw theih tak loh avangin chinchâng hre lo thah mi pariat kan haw tlâng a, kan buai angreng khawp mai. Guwahati thleng tur rêl direct kan neih loh avangin Chennai leh Kolkata-ah rêl thlak a ngai a, a manganthlak hle. Rêl nan loh palh te kha kan han hlau lailêng khawp a, a chhuah hun hma darkar li-ah chuan station-ah kan thu rân tawh zel. Hemi tum hian alawm, hmun tlawh tam nih ka duh avang khan rêl din apiangin ka chhuk a, Salem, Vishakapatnam, Coimbatore, Bhubaneshwar leh khaw lian dang dang ka kal tawh ka tih ve zuah zuah theihna chhan pawh ni. Insawitheih nuam ti mi, kei ang tân chuan a tihchi zêk asin.

Ka nu laizâwn te nena Kolkata kan kal zet kha aw! Rêl bawkin. Vai milian choka anga mawm hmak mai vek hi an ni a, rêl kal laiin zunram an thiar ngam silo; stationah toilet hman phal a ni bawk si lo! Buaithlak hlawm tak an ni. Hmeichhe bazar pui chu a hahthlak em mai, nupui pawh hi neih loh tawp mai a nia ka duh rum rum ni!

2003 kum kha ni ta-in ka hria, zirlai hruaitute hnung zuiin Guwahati-ah bawk kan kal a, motor kan keng a, nuam kan ti hle. Mizoram House kawtah tak mai khuan kan motor chu maruti car-in a rawn su nghing lawih pek a, Badarpur ang mai khan phai vai hmelchhe rimchhe tawngkam chheho an rawn pung khawm leh chiam pek. Ka thiante zawng leh kan driver kha chu Mizoram House-ah an tlan lut hman a, motor seat hnunga chuang ka nih avang khan an tih ang chu ka ti ve hman ta lo! Vaiho kuttum leh kutphah leh pheikhawk chu ka bek te, ka dâr te, ka biang te, ka mawng te leh a remchang apiang chuan ka lo block ta siah siah mai lo thei lova, ramdangmi hmusit mai lova thiana siam har ka ti ngei mai, khami tum zet kha chuan. Anni, ka hmai leh taksa pêng danga an kuttum rawn thlahdah tute pawh khan an harsat niin ka hria, min tihdan êm êm kha!

PCO pakhata min hnuklut tu kha i titha e! Tikhan min lo ti lo la chu Vairengte atanga Aizawl inkar YMA ten kawng tluanin min lo hmuak mai thei a ni. Ka duh hleinem, rih ana; pawndum a tel ngei dawn si a! Ka neih zawng zawng Rs. 500-in ka inkhulchhuak ta a nih kha. Tu berin nge ka pawisa kha chang ta ni?

Tlemlai deuhva Bagha phei chhiat êm êm lai khan ka thianpa Hruaia nen kan kal ve bawk tak e. Dholai-ah kan chuanna bus a tâng a, loh theih lohva zan riah a ngaih avangin mi dawr bathlâr-ah kan riak tawp. Nge bus chhûng a lum viau vei. Thosi seh hi thak kher lo se, natna hrik te hi paipawn khanglang lo se, thlawk ri vê vê kher lo se chuan an khamkhawp thisen thehchhuah hi a lo uihawm hauh lo tih hemi zan atang hian ka hrechhuak chiang khawp mai.

Mi thenkhat chuan phai kal te hi eng he hu-ah an ngai lem lo. “Naktuk enge i tih dawn?” han ti ila, “Delhi ka zu kal lawk teh ang,” te hi an ti sam leh êt thin; chu mah mah thlawhtheihna in. Keia phai kal ve tur hi chuan |huampui ka pan tlângpui a, midangin Lêngpui an pan laiin. ‘Pui’ theuh theuh kan in pui hleih hlawm ngawt mai. A la kal ve lo te lakah chuan ka intithei ve em em reng tho nia. Tih tak êmah chuan ka thian thenkhat, night bus chhûng pawh la hmulo leh Silchar a awm tak tak pawh ringlo an awm ve tho êm! Ka thianpa pakhat chu a vanneih a siamin (?) serious vak lovin a damlo hlauh a, Guwahati a hmuh ve phah tak e. Chuti ni lo se khawiah!

Keimah Ramfangzauva.